El verdaderu valor d'un osu: trabayu, turismu ya impulsu a los negocios locales

“La presencia d'osos non solo contribúi a la imaxe de calidá ambiental, sinón que l'avala. Llograr sacar al osu pardu de la situación crítica que vivía significa qu'Asturies, efectivamente, sí ye un paraísu natural”, resaltó Guillermo Palomero, presidente de la FOP. L'osu ye una “especie emblemática”, que la so presencia implica “una naturaleza bien caltenida, y ello yá ye nello mesmo un valor nos tiempos que cuerren”, añedió. Abogó por “poner en valor” al osu, con “sensibilidá y cuidu”, buscando que'l turismu d'observación, n'alza, nun interfiera na vida los animales. 

Palomero resaltó que'l caltenimientu del osu, amás de ser una obligación llegal, beneficia a la sociedá, una y bones la especie ye “un activu económicu qu'atrai recursos económicos y visitantes”. Almitió que'l plantígradu “nun va iguar la situación económica de nenguna comarca”, pero sí puede tener “un papel activu na ayuda a les economíes rurales”.

L'estudiu publicáu en “Osos cantábricos” inclúi un muestréu que tomó a 198 negocios allugaos en 32 conceyos d'Asturies, Llión, Lugo, Palencia y Cantabria, dientro de la fastera de distribución de la especie. L'informe revela qu'el 40 por cientu de los negocios analizaos atalanta que la so facturación y la so vecería dependen, en dalgún grau, de la presencia del osu pardu. Y d'ellos, el 18 por cientu considérase “altamente dependiente de la especie”, pos d'ella depende casi la metá de la so facturación. 

Los negocios dedicaos a emprestar servicios rellacionaos con turismu de naturaleza y ecoturismu y a xestionar equipamientos, educación ambiental y consultoría son los que tienen “mayor probabilidá de depender económica y llaboralmente del osu”, señala l'estudiu. 

Hai más: l'osu pardu ye un recursu granible que contribúi a “xenerar o caltener empléu naquellos casos en que más del 30 per cientu de la facturación del negociu ta acomuñada a la so presencia”. Con estos datos, la FOP y l'Universidá envaloraron que per cada millón d'euros facturáu en 2017 polos negocios que se declararon económicamente dependientes del osu caltuviéronse o creáronse 17 empleos directos nel mediu rural. 

La extrapolación de les resultancies indica amás que, nel escenariu de cálculu más conservador, l'osu pardu contribuyó a xenerar 20 millones d'euros d'ingresos nel texíu productivu rural de 26 de los conceyos estudiaos, y a crear o caltener de forma directa 350 empleos equivalentes a tiempu completu (ETC), mayoritariamente cubiertos con residentes na mesma localidá del negociu. 

Los autores de la publicación destaquen que'l procesu de recuperación del osu n'España vien acompañáu d'un cambéu na percepción social de la especie, al comprobase la so capacidá pa dinamizar les economíes locales de les zones de monte onde asitia. El cambéu del modelu turísticu rural foi fundamental: agora'l visitante busca paraxes bien calteníos, y la observación de la naturaleza afítase como complementu a otres actividaes tradicionales. 

El testu reflexa que dellos estudios realizaos nel estranxeru concluyeron qu'el avistamientu d'osos ye yá una actividá económica con mayor impactu que la caza. Otros destaquen el so importante valor publicitariu. Ente los aspeutos positivos que l'osu apurre a la sociedá ye qu'otorga a los llugares onde habita una imaxe de “excelencia ambiental”, lo qu'apurre a eses zones de montaña “una oportunidá de desenvolvimientu económicu y social que puede ayudar a lluchar contra la despoblación del mediu rural”. 

Ente les conclusiones del estudiu figura que na zona centru-occidental (Llugo, Llión y Asturies) casi la metá de los negocios presenten dependencia económica del osu. Los conceyos de Proaza y Somiedu, onde la imaxe del osu convirtióse en marca diferenciadora de los sos territorios, son los que caltienen la mayor proporción de negocios con dependencia de la especie. Na zona centru-oriental (Llión, Cantabria y Palencia) la dependencia amenorga al 27 per cientu. 

En Somiedu resulta “bien difícil” dixebrar l'efectu de la presencia d'osos del fechu de que foi'l primer parque natural declaráu n'Asturies, apunten los autores. Otra manera, en Proaza, onde nel añu 1996 inauguróse la Casa del Osu, sede de la Fundación Oso d'Asturies (FOA), la esistencia de la Sienda del Osu y la corralada creada p'allugar a les emblemátiques “Paca”, “Tola” (yá finada) y “Molina”, tres la imposibilidá de reintroduciles con ésitu al mediu natural, sí son “un bon espeyu de la estrecha y directa asociación ente la especie y los negocios locales”. 

“Asturies ye onde mayor probabilidá esiste d'atopar negocios dependientes del osu na so área de distribución, siguida de Palencia, Llión y Cantabria”, recueye la publicación de la FOP. En Lugo'l tamañu de l'amuesa foi insuficiente, lo que torgó llograr estimaciones coherentes. 

Pero, ¿a cuántu xuben los ingresos totales atribuyibles a la presencia del osu? Según los mesmos encuestaos, en 2017 a 1.402.890 euros; esto ye, el 14 per cientu de la facturación total (9.923.197 euros). Poro, nel escenariu más conservador posible, nos 26 conceyos oseros analizaos, l'osu pardu contribuyó a xenerar “20,5 millones d'euros d'ingresos nos negocios locales, gracies a qu'una parte del texíu productivu beneficiase de la imaxe y capacidá d'atracción de la especie”. 

Pero l'osu tamién contribúi a la creación d'empléu rural. El conxuntu de negocios analizaos (198) axuntaba en 2017 un total de 732 puestos de trabayu (equivalentes a 583 empleos a tiempu completu). La conclusión de los científicos foi qu'el 7 por cientu de tou l'empléu esistente nes actividaes y conceyos analizaos debese a la presencia de la especie, un porcentaxe que ta en llínea col amosáu nun estudiu realizáu pol Ministeriu de Mediu Ambiente esi mesmu añu. 

Nos negocios que manifestaron tener dalguna dependencia económico y llaboral del osu'l porcentaxe álzase notablemente: permediando, el 48 por cientu de los empleos esplícase pola presencia del osu. 

Tamién rescampló que'l trabayu amestáu al osu constitúi una fonte d'empléu pa los habitantes del mediu rural; el 62 por cientu del empléu netu creáu gracies al osu recai “en persones que viven nel mesmu conceyu del negociu, exerciendo d'esta forma un impactu social positivu y contribuyendo a afitar población nestes árees”. 

Finalmente, l'estudiu inclúi una estimación de la contribución del osu a la creación d'empléu na totalidá del territoriu estudiáu. Otra vuelta nel escenariu más conservador posible, “nos 26 conceyos oseros analizaos l'osu pardu contribuyó a xenerar o caltener de forma directa 350 empleos a tiempu completu del texíu económicu local”, recueye la publicación. 

Ente los retos de futuru figuren los de caltener la llucha contra'l furtivismu, siguir apostando poles figures de protección ambiental, intentar conectar les dos subpoblaciones oseres del Cordal Cantábricu, y fomentar la imaxe positiva de la especie como elementu dinamizador de les zones rurales y como símbolu calidable ambiental. 

A toos ellos hai qu'añedir ún más: esforciase n'amenorgar los conflictos ente osos y humanos, por aciu de la prevención de los daños y la so indemnización xusto y rápido, ya intentando evitar alcuentros casuales (ya informando de cómo actuar en casu de que se produzan) como'l qu'acabó con una muyer mancada grave fai unes selmanes en Cangas. 

Los científicos yá sorrayaron que l'osu cantábricu nun ye agresivu. Ye de fechu muncho más sele, pacetible y escabardosu que los conxéneres qu'habiten n'otres partes del mundu, y solo en casos bien puntuales llega a atacar al ser humanu, la mayor parte de les vegaes cola única intención d'apartalu y fuxir. D'ende que Palomero llamente que se “magnifiquen” esti tipu d'incidentes, porque “amás, van en perxuiciu de la imaxe d'Asturies”. 

Nesi sentíu, sorrayó que la presencia d'osos nun territoriu, la biodiversidá a última hora, “nun ye parte del problema del despoblamientu rural, sinón de la solución”, porque puede xenerar “recursos económicos y empléu, si s'actúa con intelixencia”.