Naide esperaba un regalu asemeyáu cuando'l día de Navidá de 2020 sonó'l teléfonu na Conseyería de Cultura. Un ciudadanu avisaba de la presencia d'unos oxetos interesantes nuna cueva del Picu Les Torres, na localidá rioseyana de Cueves. L'afayu pasó d'interesante a escepcional cuando los arqueólogos aportaron al llugar, y el Centru Superior d'Investigaciones Científiques (CSIC) mesmo que delles universidaes españoles, amás de la d'Uviéu –l'Autónoma de Madrid, la de Santiago y la de Granada–, confirmaron lo estraordinario de los oxetos alcontraos. Son dos cascos metálicos, dataos fai más 2.500 años, a principios de la Edá de Fierro y nos oríxenes de la dómina castreña n'Asturies. Son anicios del armamentu prehistóricu únicos n'España y n'Europa, pola so antigüedá y pol material col que tán fabricaos.
Dende la selmana pasada, tres un minuciosu trabayu d'investigación y d'estudiu, enséñense nel Muséu Arqueolóxicu d'Asturies, n'Uviéu, compartiendo vitrina cola espada de Sobrefoz, otru oxetu singular, de la Edá de Bronce, incorporáu a la so colección en 2019. La presentación de los dos cascos del Picu Les Torres, esti día, nel espaciu habilitáu pa la so esposición permanente na segunda planta del Muséu, onde les trés pieces militares son protagonistes absolutes, foi tou un acontecimientu al qu'asistieron, amás de la conseyera de Cultura, Berta Piñán, y el director xeneral de Patrimoniu, Pablo León, y el teniente alcalde de Ribeseya, Luis Fuentes, dellos diputaos de la Xunta Xeneral del Principáu y munchos arqueólogos ya historiadores.
Como anfitriona, la directora del Muséu Arqueolóxicu, María Antonia Pedregal, foi la primera en tomar la palabra. Nunos segundos dexó clara la escepcionalidá del afayu qu'ellí se diba a presentar y que, magar la so relevancia, consiguióse llevar col máximu seyellu. “Son dos de les pieces más importantes de l'arqueoloxía asturiana”, anunció Pedregal, y, pola so importancia, dio por cierto que llueu van figurar nos llibros de testu y van estudiase nos colexos.
L'arqueólogu Ángel Villa Valdés, al mandu de tou l'operativu alredor del descubrimientu, en collaboración con Beatriz García Alonso, ebfotada na restauración, indicó que son dos pieces asemeyaes, pero non idéntiques. Dos cascos en chapa de bronce –aleación de cobre y estañu–, de los que sobresalen dos soportes cilíndricos onde s'axusten los cuernos o quiciabes unos caramiellos, y con un remate na parte cimera asemeyáu a los qu'afaten los puñales d'esi mesmu periodu. Pa la datación de dambes pieces recurrióse al carbonu 14, que s'aplicó a los restos atopaos al pie de los cascos, en concretu a un maderu de castañal.
L'estudiu de los cascos del Picu Les Torres movilizó a arqueólogos ya investigadores de delles disciplines de toa España, y entá va dar que falar enforma. Un analís d'isótopos de plomu va dexar conocer l'orixe del material y por tanto si los cascos fabricáronse equí o llegaron dende otros territorios. Los estudios botánicos tamién van indagar nello. Como ye frecuente colos descubrimientos arqueolóxicos, el del Picu Les Torres abre un cientu d'interrogantes, de mano si, amás de la fortaleza medieval documentada nesi allugamientu, pudo haber enantes, nel mesmu llugar, un castru.
Estudios sobre'l so orixe
La intervención nel xacimientu foi, esplicó Villa, “una pequeña biopsia” y permitió conseñar la “perllarga secuencia d'usu de la cueva”. “Hai un rexistru material bien ricu, del que nel futuru vamos dar cuenta”, avanzó. La cerámica atopada al pie de los cascos, ensin dir más allá, ta estudiándose anguaño na Universidá de Granada. Tamién apaecieron restos animales y humanos, asina que ye de suponer qu'en dalgún momentu la cueva tuvo usu funerariu, anque non necesariamente venceyáu a los cascos.
La Conseyera refirióse al “valor incalculable” del descubrimientu. “Güei ye un día perimportante y feliz p'Asturies porque recuperamos un testimoniu de valor incalculable pa conocer meyor quien fuimos y cómo vivimos”, dixo, y aprovechó la ocasión pa recordar que l'Arqueolóxicu va encarar primero d'acabar l'añu la reordenación de la so colección y los sos espacios. De camín, informó de qu'en 2021 recibió 24.000 visitantes.
P'aportar a la cueva del Pitu Les Torres, los arqueólogos cuntaron cola ayuda del Grupu Espeleoloxía Gorfolí d'Avilés, a quien Ángel Villa nun escaeció esti día nos sos agradecimientos.
La exhibición de les nueves pieces estrella del Arqueolóxicu, nun espaciu propiu, completase coles ilustraciones d'Iván Cuervo y la proyección d'un documental.
Solo dos casos alcontraos en Suecia son comparables a los atopaos n'Asturies
“Los cascos metálicos nun son mui numberosos a escala europea; hailos nel área balcánica, na centroeuropea y n'Italia. Son una rareza, y que tengan soportes pa cuernos como estos entá más. Namás hai cuatro, de la mesma dómina y material, dos en Suecia y estos dos n'Asturies”, esplicó esti día'l profesor honorariu de Prehistoria de la Universidá d'Uviéu Miguel Ángel de Blas, poniendo en contestu l'afayu de la cueva del Picu Les Torres. “Na Península Ibérica nun hai cascos metálicos, solo fragmentos d'un par d'ellos en Huelva, de p'hacia'l 1.100 enantes de Cristu”, añedió.
