Difícil (Trabe, 2017), Premiu "Fernán-Coronas" nel añu 2013, ye'l claru axetivu que da títulu al poemariu de Xurde Fernández (Candás, 1975), anticipando a la mesma cubierta la crudeza y el tonu doliente que va acompañar de manera inevitable a estos testos qu'alvierten sobre les vides durísimes de los protagonistes del llibru y los momentos duros polos que pasó l'escritor cuando-y tocó tar mui cerca d'ellos. Conocíu yá como narrador y como dramaturgu, lliterariamente tien abiertu enclín a contar los problemes d'homes y muyeres corrientes, enfocando siempre pa los requexos que queden más amatagaos nes sos vides. Pal so estrenu na poesía escoyó l'escritor candasín una unidá temática llendada nel tiempu pola implicación personal y profesional del profesor Xurde Fernández con dellos alumnos, mui mozos, pero que yá arrecostinaben con demasiaes histories tristes. Darréu asomen les torgues, el mieu, la inseguridá y el pesimismu ante'l futuru -ciertu- que "yá ye d'ellos". Con un himnu solemne, una poderosa oración d'enfadu, abre'l conxuntu que resume la escala gradual de la reacción del autor ante la inxusticia que ta viendo: rabia, impotencia y frustración hasta cayer nel fondu pesimismu de la inutilidá: "Difícil desplicar / -permitíime la suavidá na espresión- / si nun ye / con un puñetazu enriba / la mesa. Difícil velu marchar / sabiendo / que nun hai futuru pa él".
Hai en Difícil poemes esencialmente narrativos, histories que bien podíen ser relatos -o que lo fueron, o seique van selo-, pero que tán equí podaos cola curiosidá que pide la poesía. Hai temática que bien pue ser la d'un xulgáu, pero apaez equí delicadamente tratada nestos poemes de rapacinos con llargues estancies en reformatorios, nenos ensin infancia criaos con ausencies y palices, en cuasi tolos casos condenaos polos propios padres que renunciaron al oficiu y que los destinaron a medrar con crueldá: "Perdimos la inocencia / que dicen tienen los neños / ensin decatanos de que / dalguna vez esistiera". L'escritor da testimoniu de lladrones de supermercáu, drogadictos xugando cola muerte, falsos adultos obligaos a xuntar el dineru pal alquiler, delincuentes cuasi inconscientes de los sos actos salvaxes y que solo nagüen por afuxir. Con especial habilidá pa sorprendenos, Xurde Fernández recurre davezu a les falses apariencies de normalidá p'acabar golpeando cola verdadera realidá, siempre más cruel de lo que yéremos a imaxinar. Tampoco s'escaez d'episodios d'actualidá como pue ser la violencia d'un desahuciu, equí convertida nun exerciciu d'educaes dignidá y tristeza: "Esperó a la puerta'l portal / dos hores, quiciabes tres. / Violos llegar y dio-yos los buenos díes, / depués marchó". El percorríu per estes más que reales páxines de suces os altérnase coles buelgues qu'estos fechos fueron caltriando nel escritor, agora en poemes más llíricos: un home xenerosu que confiesa ensin pudor los momentos d'introspección y d'ablayamientu personal, dalgunos retayos d'intimidá doméstica y alcordances con señaldá del pasáu y del pasu del tiempu: "La noria ferruñosa / cuantayá / que namás la mueve'l vientu; / cuantayá / que nun siente más que l'eternu / pasu del tiempu". La carga emocional tan dura que ta soportando precisa d'un alliviu necesariu pal agotamientu mental, un descansu "onde'l mundu tarde n'atopame".
Difícil ye lliteratura que val pa denunciar y pa curar; la vía d'escape pa la dura esperiencia personal que foi dir al buscu d'ayuda pa unos nenos que nun tuvieron oportunidaes; el recordatoriu pa toos de la necesidá de tar atentos, solidarios, cola xente que tenemos a la vera: "Difícil afalagar, / secar les llárimes, / cuando sabes que'l problema / namás ye / del mundu / que triamos cada día".
