“Al principiu, Dios creó’l cielu y la tierra. La tierra yera un vaciu sin forma; too yera una mar fonda cubierta d’escuridá y l’espíritu de Dios esnalaba penriba de les agües.
Y dixo Dios:
–¡Que se faiga la lluz!”
Este ye l'empiezu, n'asturianu, de la Biblia que se va presentar esti próximu miércoles día 21 nel Real Institutu d'Estudios Asturianos (RIDEA), n'Uviéu. Ye la primer traducción íntegra de la Biblia en llingua asturiana y la culminación d'un trabayu qu'entamó nada menos que en 1988. Depués de permunches andancies edítase agora pola Sociedá Bíblica d'España y con Ramón d’Andrés, profesor titular de Filoloxía Asturiana de la Universidá d'Uviéu, como revisor xeneral llingüísticu y cotraductor al asturianu.
De primeres fueron trés: el xesuita Federico González-Fierro Botas, el pastor evanxélicu Rubén Fernández Valle–dambos yá finaos– y José Luis Andavert, agora yá xubiláu, pero qu'entós dirixía la Sociedá Bíblica d'España. Esti foi l'equipu inicial, al que se fueron axuntando otros especialistes. El proyectu, que recibía financiamientu regular de Cajastur y la Conseyería de Cultura, quedó enllancáu al llegar la crisis económica de 2008. Primero, en 2002, perdiera al so pioneru: produxérase la muerte del xesuita xixonés González-Fierro, fináu nun accidente de tráficu en Rusia cuando diba incorporase como profesor al seminariu de Novosoibirsk. En 2014, José Luis Andavert reactivólu. Anque la traducción taba casi completa nesi añu, l'equipu encabezáu por D’Andrés constató que precisaba munches correcciones. “Los testos pasaren per munches manes y yeren formalmente impublicables. L'usu llingüísticu nun yera'l más correctu y dacuando fallaba la fidelidá a la traducción. Hubo que desmangonialo too y volvelo a montar”, indica'l revisor xeneral de la obra.
Ramón d’Andrés almite que'l llabor foi “una gran responsabilidá, a lo último ye unu de los pegollos de la cultura y la civilización occidental, mírese per onde se mire”. Añede qu'ente los sos oxetivos taba llograr una traducción que cualquier llector, “con unes mínimes conocencies d'asturianu, pueda lleer con comodidá”. Tamién que'l rexistru nun fuera “nin mui cultu nin mui xostrón”. Buscaben un asturianu “equilibráu”. Al par de Ramón d’Andrés participaron nesta xera Xosé Suárez Fernández, Miguel Rodríguez Monteavaro, Rafael Rodríguez Valdés y el sacerdote José Manuel García de Jesús, que s'encargó de la revisión doctrinal y teolóxico de la traducción. “Emplegóse a modo pa que cuadrara too”, sorraya D’Andrés.
La Biblia ye un mundu de xéneros y estilos narrativos y, si tuviera qu'escoyer nesta traducción a la llingua asturiana, Ramón d’Andrés reconoz que los Evanxelios “son una narrativa de corte popular que se da enforma pa traducise al asturianu con un llinguaxe popular bien guapu.”
UN EJEMPLU DE LA TRADUCCIÓN
Primer Carta a los Corintios
L’amor
Anque yo falara les llingües de los homes y de los ánxeles, si nun tengo amor, soi como una campana que toca o como unos platos que ruxen muncho. Anque tuviere’l don de profecía y conociera tolos misterios y ciencies y anque tuviera una fe que moviera montes, si nun tengo amor, nun soi nada. Anque repartiera tolo que tengo y m’entregara pa que me quemaren si nun tengo amor, nun m’aprovecha.
L’amor ye daqué pacífico, bondoso, nun tien envidia, nun s’allaba nin s’enchipa, nun ambiciona nin busca lo propio, nun s’enfada, nun lleva cuenta del mal, nun s’allegra de la inxusticia, présta-y la verdá, pásalo too, créelo too, espéralo too, aguántalo too.
L’amor nun muerre enxamás, mientres que’l don de profecía va desapaecer, el don de llingües va terminar, y el saber va desfacese. El saber tien una llende, como la tien tamién el don de la profecía, pero cuando venga lo perfecto, lo que tien llende va desapaecer.
Cuando yera un neñu falaba como un neñu, pensaba como un neñu, caletraba como un neñu, pero cuando me fixi grande dexé les coses de neñu.
Agora vemos a escures, como per un espeyu, dempués veremos cara a cara; agora conozo en parte, pero dempués voi conocer de la mesma manera que Dios me conoz.
Agora vivimos na fe, na esperanza y nel amor, pero de too ello, lo más grande ye l’amor.
