La culiebra, símbolu de pecáu y traición. El reptil refugáu del que s'escapa y al que s'estorna o se da muerte. Pero tamién un animal con significáu ocultu si ún s'apara a analizar les Sagraes Escritures y la simboloxía qu'escuenden. L'historiador local Ángel de la Fuente, amante de la historia y de la so localidá natal, San Xuan de Priorio, púnxose a la xera y decidió indagar con procuru a propósito del significáu de los seis canecillos d'esti monumentu románicu qu'amuesen delles sierpes en distinta disposición. “La historia tamién les describe como animal cuciu y prudente, como la invitación al conocimientu”, asegura l'estudiosu. Inclusive los güelos encamentaben los beneficios de la so muda p'aselar el malestar de cabeza. “Son referencia de sabiduría”, asegura l'historiador.
Nun ye De la Fuente'l primeru n'enyerbase nesta curiosa simboloxía. Va décades, el que fuera director del Muséu Arqueolóxicu Carlos María de Luis escribió una crónica sobre esta presencia nel monumentu de Priorio nes páxines de LA NUEVA ESPAÑA. Foi de la mano d'esti investigador como De la Fuente afayó la mitoloxía qu'alluga la ilesia de San Xuan. Qu'amás ye'l templu asturianu que más reptiles acueye na so arquitectura: hasta un cuelebrón apaez nún de los sos modillones.
Toles culiebres de la fachada atópense representaes en disposición vertical, lo que yá de por sí escuende un significáu. “Representen la dualidá ente elles y el ser humanu”, esplica l'espertu, que la so teoría ye que l'autor quixo representar l'algame de la condición humana por aciu la verticalización: “Si atopes una culiebra, enantes d'atacar írguese”, señala.
El uróboru o víbora que se muerde la cola “a manera de los aníos de la marca de los vehículos Audi”, esplica De la Fuente con enfotu didácticu, representa'l círculu de la vida, la muerte y la torna de l'alma cristiana por aciu la resurrección: “El reptil rastrexa pel suelu, pero tamién muda. Ye'l xuegu de la dualidá terrenal y proteico”, añede l'historiador. Esti conceutu yá se representaba nel Antiguu Exiptu. El caducéu d'Hermes –dos culiebres alredor d'un palu con nales– ye símbolu del hermetismu, la sabiduría y la fertilidá. Les dos culiebres que tán comiendo sapos representen el fin de la lluxuria. Y les otres dos que zampen un pexe –símbolu de la eucaristía– y arrodien un cielu con estrelles de cuatro puntes “convoquen a lo celeste y lo terrenal”, cuenta De la Fuente.
A lo último, nel arcu de mediu puntu que corona la entrada a la ilesia apaez esculpida la mano de San Xuan con un cáliz del que sal una culiebra. Esi detalle representa , según Ángel de la Fuente, “el momentu nel qu'intenten envelenar al apóstol, de manera que la gafura cobra la forma d'esi animal, que nesti casu asóciase cola muerte”. Son secretos qu'enzarra la ilesia de Priorio y que resulten desconocíos a los profanos. Hasta güei.
