Seis nueves especies de moluscos marinos, afayaes pol investigador asturianu Jesús Ortea, dedicáronse a seis conceyos del Principáu d'Asturies: Uviéu, Tapia, Siero, Llangréu, Avilés y Castropol. Procedencia: una del Caribe de México, dos de les isles Canaries (Lanzarote y Tenerife) y trés de les isles de Cabu Verde, dos de la isla de Sal y una de la de Santiago. Ortea bati récords científicos: nacíu en Noreña en 1951, el catedráticu de Zooloxía xubiláu de la Universidá d'Uviéu tien más de 500 artículos. Son más de cuarenta años de carrera y supera yá con muncho les 914 especies nueves, ente les que figuren les dedicaes a Margarita Salas, José María García y Quini.
La so intención ye "dar visibilidá a los conceyos d'Asturies cola dedicatoria de nueves especies, nun momentu nel que prima la estinción na Naturaleza (pandemies, foles de calor, guerres, quemes...) frente a la so espansión".
El proyectu "Una especie un Conceyu" pretende "llamar l'atención sobre lo qu'entá queda por afayar nel mediu marín y lo que s'esanicia ensin que se descubra, especialmente nos fráxiles ecosistemes tropicales hábitat de numberoses criatures ensin nome, seres anónimos de pequeñu tamañu, como son delles de les nueves especies que se proponen".
Nesta primer fase, a la d'escoyer el conceyu y la so especie dedicada, "dexóse too al azar. Una noticia de prensa, como'l centenariu de la biblioteca de Castropol, sirvió pa dedica-y la so especie, recoyida na isla de Santiago, en plenu añu xacobéu; sirvió pa esconsoñar les alcordances de la participación del autor nos entamos del cultivu d'ostres na ensenada de La Linera y la oportunidá d'incluyir eses vivencies nel manuscritu cola descripción de la especie; un amiestu de ciencia, historia y periodismu".
L'apaición n'escena del Heraldu de La Balesquida pidiendo permisu "pa celebrar el Martes de Campu n'Uviéu foi'l detonante pa dedica-y una especie al conceyu y a la so capital, un animal bellu, llarguetu, elegante, como la ciudá, y casi blancu; la segunda especie atlántica del xeneru ‘Noumeaella’, confináu hasta agora al mar Caribe. Nun había especies azules nel nuesu almacén de moluscos anónimos, el blancu foi una solución pa Uviéu por tolo que supon esi color pa la ciudá. ‘Noumeaella Uviéu’, con un encaxe blancu níveu superpuestu al tonu rosáu del cuerpu ye una obra d'arte viva, un nuevu animal con un singular comportamientu defensivu, cuspe, lliteralmente, poles papiles del cuerpu, les célules urticantes de los hidrozoos que comió y que recicló pa defendese con elles de los sos depredadores".
Un pequenu llimiagu de coloráu, atopáu en Lanzarote, col aspeutu d'una tabla de surf, "foi la inspiración pa nomar la especie dedicada a Tapia, ‘Runcina Tapia’, trubiecu del surf n'Asturies y otra del mesmu xéneru, recoyida en Tenerife, negra como'l carbón, pero colorada per dientro sirvió pa honrar l'espíritu mineru dedicándo-yla a Llangréu".
La especie dedicada al conceyu d'Avilés, esplica Ortea, ye "una cúpula viva de color terracota que puede volvese blanca, como un pequeñu Niemeyer; solo n'otra especie conocida d'estos animales foi descrita la capacidá de camudar de color, ‘Jorunna davidboviei’, del mar Caribe. ‘Paradoris Avilés’ atopóse na isla de Sal, Cabu Verde, so les piedres que cubríen los restos d'un cargueru de chapla azotáu a la costa pola vagamar, una chapla que bien podía tener el so orixe na acería avilesina".
A lo último, la especie dedicada a Siero ye "una reconocencia al esfuerzu medioambiental del conceyu, los murales nes cais de los sos pueblos, les siendes, el Siero verde, llantando árboles de gran porte nos sos parques. ‘Jensenneria Siero’, la especie dedicada, nun puede ser más verde, pertenez a un grupu d'animales que s'alimenten d'algues, que les sos parés furen con unos dientes en forma de punzones qu'ellos mesmos fabriquen y reciclen; almacenen nos sos texíos los cloroplastos de les algues, que siguen siendo funcionales, realizando la fotosíntesis y el so reñón ye d'acumuladura, almacenando les refugayes nes papiles del cuerpu, que son autotomizaes cuando tán sobrecargaes d'ácidu úrico".
