Qué día tan distintu esti añu pa celebrar el XLI Día de Les Lletres asturianes. Tantos años de reivindicación llingüística, más de los que duró la dictadura, y ehí siguimos, dalgunos, 41 años más vieyos, y otros, qu'inda nun nacieren cuando entamó esti movimientu y que fueron incorporándose a lo llargo d'esti tiempu a esta reivindicación. Munchos d'ellos yá escolarizaos n'asturianu. Estos díes de zarramientu llévennos a facer balance del pasáu. Faigo alcordanza de tantos actos, de les manifestaciones añu tres añu, de dalgún añu que por dalguna causa poco prestosa nun pudi asistir y nun se m'escaez aquel día ten feliz nel que la institución m'acoyó como académica correspondiente. Foi nel añu 2002. D'alcordances tamién se vive, sobre too cuando una yá tien cierta edá y son munchos los momentos vivíos qu'ocupen la memoria.
La llingua asturiana ye una herencia que nun debiéremos dexar escaecese ente tolos enredos xabaces que nos amaguen. Son munches les persones, instituciones y coleutivos de distinta triba que nos entregamos dende cuantayá a esta xera de caltener y dignificar el nuestru idioma asturianu. Güei voi referime a los maestros d'asturianu, que tuvieron y tienen un papel tan importante nel xorrecer de la llingua. Quiero con estes ringleres facer un homenaxe a los primeros maestros y maestres que s'enfrentaron (nos enfrentamos) a esti llabor de la enseñanza ensin materiales, trabayando con munchu procuru y enfotu, y fueron quien a desendolcar con ésitu esta xera del deprendimientu del asturianu na escuela, dedicando tol so tiempu, a anovar, a crear testos, a inventar talleres y xeres didáutiques, pero sobre too a tresmitir l'amor pola llingua asturiana a aquellos escolinos que güei son adultos y que munchos d'ellos tienen ente manes el mesmu enfotu que tenemos nós. Escolinos y escolines que son güei los llectores, polo menos en potencia, de la lliteratura n'asturianu. Si nun tenemos llectores de poco nos sirve publicar llibros. Los maestros son, de dalguna manera, los que formen llectores, y tamién escritores. Maestros enfotaos en que l'asturianu siga vivu y que nun se pierda ente l'enredáu mundu de la globalización y de la mundialización de les costumes. Nesti mundu de tantes llaceries pala humanidá y una d'elles ye la negación de la diversidá. Nada hai más valoratible y guapo que lo singular de cada llugar, de cada cultura. Y ente los elementos singulares tán les distintes llingües. Son munches les llingües falaes nel mundu, al pie de 7.000, un altu porcentaxe d'elles en peligru d'estinción. Cuando muerre una llingua, con ella vanse otros munchos aspeutos culturales fundamentales de los sos falantes.
Tamién felicitar y animar a los maestros y maestres que güei tán n'activu, nestos tiempos de vendavales sociales, animalos a siguir deprendiendo-yos con enfotu la nuesa llingua a los escolinos. Ellos son el futuru.
Esti añu nun podemos celebrar presencialmente'l XLI Día de les Lletres Asturianes. El covid-19 foi quien a zarranos en casa, a amosanos la cara más triste de la esistencia. A facenos caer na cuenta de lo poco que somos. Un bichu perpequeñu que ye quien a diezmar la población y a ponenos nel nuestru sitiu. Dionos tiempu a pensar fondamente qu'equí tamos de pasu y que tenemos que dar valor a les coses pequeñes, a la felicidá que llega de la mano de lo más cercano, de la familia, de los amigos, de los de nós. Valorar el disfrute d'esos momentos felices, que tamién son efímeros, porque too nesta vida ye efímero. Ye importante valorar y disfrutar de tolo que nos ufierta la nuesa cultura, y ente too ello de la nuesa llingua asturiana, que ye la ferramienta indispensable na nuesa forma d'entender el mundu. Ye de nueso, sí, y lo de casa ye lo primero que tenemos que saber apreciar pa llueu saber apreciar lo especial que nos ufierten les cultures d'otros llugares.
Feliz Día de les Lletres. Celebrarémoslo con abrazos en cuanto que podamos.
