Esta ye la hestoria del primer asturianu qu'algamó la fama. Pintaius: un guerreru astur que s'integró nel exércitu romanu y algamó cierta relevancia. Llevaba l'estandarte –yera'l denomináu “signifer”– de la Cohors V Asturum. Cuando morrió, pidió espresamente que los sos oríxenes se conseñaren na estela. Según delles investigaciones, Pintaius nació nel territoriu qu'anguaño ocupa'l conceyu de L.lena.
Nun foi fácil que'l nome de Pintaius "trescalara" na hestoria. Los guerreros astur-cántabros traxeron de cabeza al Imperiu permunchu tiempu. Ye por eso que Roma intentó borrar cualquier resclavu de la so esistencia, incluso muncho depués de dobleguelalos. La llábana de Pintaius atopóse nel oeste d'Alemania, concretamente en Rheinbrohl (cerca de Bonn), a mediaos del sieglu XVIII. La traducción del epitafiu ye la siguiente: “Pintaius, fíu de Pedilico / astur tresmontanu del castiellu d'Intercatia, / portainsignies que sirvió na cohorte V reclutada con astures / morrió a los 30 años dempués de sirvir siete nel exércitu”.
Una pieza escepcional. Según Daniel Casado Rigalt, doctor n'Hestoria de l'Arqueoloxía y profesor de la Universidá a Distancia de Madrid (UDIMA), “l'apaición d'esta llábana fixo saltar los resortes de la memoria astur”. Amás de ser inédita ufiertaba, anque a primera vista nun lo paeza, información clave sobre la hestoria del soldáu fináu.
Taba arguyosu de los sos raigaños, apunten los investigadores. Por eso na estela destaca'l so llugar d'orixe: “Nun ye común que sía asina”, apunta Rigalt. L'epitafiu reflexa, de primeres, que Pintaius yera fíu de Pedilico. Y lo más importante: “astur tresmontanu del castiellu d'Intercatia”. Intercatia, apunta Rigalt, ocupaba aprosimao'l territoriu qu'anguaño ocupa Asturies. En concretu: de La Pola Somiedu a La Pola L.lena, d'oeste a este; de La Pola L.lena a La Pola Gordón (Llión), de norte a sur y de La Pola Gordón a Puebla de San Mamés de Las Rozas (Llión), d'este a oeste.
La mayoría de los guerreros d'Intercatia pertenecíen a la tribu de los Orniacos. “Esta tribu paez tar amestada al Ornia, que yera'l ríu Güerna”, apunta'l profesor de la UDIMA. Amás, venía d'un “Castellum”, que ye un castru n'altor y fortificáu. Estes construcciones yeren de menor tamañu que les fortaleces denominaes “oppida” (“oppidum en singular). Delles fontes afinen entá más y apunten que los Orniacos taben asitiaos na actual localidá de Zurea.
Magar esta llectura, que defenden non pocos historiadores, l'orixe de Pintaius nun ta confirmáu. No que nun hai alderique ye na hestoria sobre la so carrera. Foi un militar bien destacáu, que pudo ser “reclutáu” pol exércitu romanu nel llevantamientu de los bátavos: el llevantamientu de tropes auxiliares contra l'Imperiu.
Ocupar el puestu de “signifer” nun yera poca cosa. “Ye seguro que destacó pola so maña militar, l'estandarte d'una centuria nun lu podía llevar cualesquier”, señala l'historiador Rigalt. Pa ser abanderáu d'una cohorte, como lo yera Pintaius, había que cumplir con una serie de requisitos: yeren soldaos más altos que la media, teníen que ser ambidiestros y –lo más importante– presentar mui bones aptitúes nel manexu de les armes.
La estela de Pintaius complétase con un grabáu de la so figura. Según esta representación, el soldáu llevaba un “gladius” (una espada) y un “pugio” (arma auxiliar a manera de puñal). Tocantes a la indumentaria, lo más significativo ye que Pintaius atapábase con una piel d'osu. Llevaba les garres cruciaes sobre'l pechu. Yera la prenda esterior que llucía sobre la “lorica”, una pieza defensiva que protexía'l tórax y l'abdome. Como portaba l'estandarte, Pintaius nun podía llevar escudu. Ye por eso que tenía una protección “extra”: una túnica fuerte que tamién sirvía d'abrigu.
La carrera militar de Pintaius, siquier nel exércitu romanu, foi relativamente curtia: permaneció nes files mientres siete años. Finó a los trenta. Según los historiadores, xusto tres décades yera la esperanza de vida media na antigua Roma. Pa los curiosos y “fans” que quieran conocer la llábana de Pintaius, el primer asturianu qu'algamó la fama, hai una réplica nel Muséu Arqueolóxicu d'Asturies. La orixinal ta un pocu más llueñe: espónse n'Alemania.
