“El problema que tenemos agora ye que tenemos xubiléu tolos años. ¿Ye un problema? Non, ye un beneficiu. Pero marchonos la idea qu'hai en Santiago, que lo tienen perclaro, que xubiléu ye cuando'l día de Santiago coincide en domingu, y nós yá perdimos la perspectiva de que'l xubiléu ye cuando'l 14 de setiembre cai en vienres”. Con estes palabres esplicaba esti día María Josefa Sanz, catedrática emérita honorífica de Técniques y Ciencies Historiográfiques de la Universidá d'Uviéu, la diferencia ente l'uvieín Xubiléu de la Santa Cruz y el compostelanu Xacobeo, dos celebraciones relixoses equiparables pero con una popularidá y dimensión turística y económica que son, anguaño, bien distintes.
El camientu de Sanz fízose nel marcu del alderique online “El sentido del Camino”, entamáu por LA NUEVA ESPAÑA, cola complicidá del Conceyu d'Uviéu y el patrociniu de AC Hotel Oviedo Forum, dientro del ciclu “Oviedo, Origen del Camino”. Nesti alcuentru dixital, tanto Sanz como José María Hevia, canónigu de la Catedral d'Uviéu, reivindicaron la importancia del Xubiléu de la Santa Cruz.
Tal que rellató Josefa Sanz, l'orixe d'esta celebración remonta al reináu d'Alfonso II, en concretu al momentu nel que l'Arca Santa, con toles sos reliquies, traise dende'l Monsacro, onde se curió mientres décades, en siendo llevaba ellí fuxendo del emburrie musulmán. Pa guardar les reliquies, el "Rei Castu” ordena construyir la Cámara Santa, onde a partir del 808 se posa una xoya que va ser esencial na hestoria del xubiléu: la Cruz de los Ánxeles.
Mientres más de dos sieglos, l'Arca Santa permaneció sellada na Cámara Santa, ensin desvelar los sos secretos al mundu. En 1035 producióse un primer intentu d'abrir l'arca, protagonizáu pol obispu Ponce, que s'atayaría cuando una lluz cegadora sutió de la caxa. Cuarenta años depués, Alfonso VI de Llión llegó a la ciudá col so séquitu, nel que destacaba la figura de Rodrigo Díaz de Vivar, el míticu “Cid Campeador”.
Tres una penitencia purificadora y arrodiáu por un exércitu d'obispos, Alfonso VI llogró abrir l'arca, y anque nun perdió la vista sí quedó esllumáu énte la riqueza de les reliquies qu'ellí se guardaben. Ente elles, el Santu Sudariu, el pañuelu de llinu que tapó la cara de Xesús tres la crucifixón, cuando'l so cuerpu se posó nel Santu Sepulcru.
La sonadía d'aquelles reliquies trespasó fronteres bien llueu, y Uviéu, convertida nun destín de pelegrinación, esperimentó un auténticu florecimientu. “Dicíenlo les fontes, el d'Uviéu yera'l relicariu mayor y más ricu del mundu conocíu”, esplicaba Josefa Sanz nel alcuentru dixital, apurriendo amás un datu revelador: “Hasta que se creó l'Hospital de Burgos, el mayor yera'l de San Xuan d'Uviéu, que nun taba tanto pel Camín francés como pol relicariu d'Uviéu”.
Énte l'emburrie d'Uviéu, el cabildru solicitó al Vaticanu poder celebrar un xubiléu, una celebración relixosa qu'otorgara la indulxencia plenaria, el perdón de tolos pecaos, a los pelegrinos. En 1438, el papa Euxenio IV concedió a la ciudá l'allampáu xubiléu, que nomó n'alusión a la milagrosa Cruz de los Ánxeles: el Xubiléu de la Santa Cruz. La bulda incluyía'l perdón de los pecaos p'aquellos qu'allegaren a la Catedral de la Uviéu cuando la fiesta de la Esaltación de la Santa Cruz, que se celebra'l 14 de setiembre, mesmo que los ocho díes anteriores y posteriores a esa celebración.
L'impactu del Xubiléu, tamién conocíu como “La Perdonanza”, foi tremendu na ciudá. “Sabemos qu'a finales del sieglu XV, pa un Xubiléu de Santa Cruz, fixéronse 25.000 insinies de pelegrinos”, señalaba Josefa Sanz, quien recordaba amás como l'estrañáu Ignacio Ruiz de la Peña tantiguaba nunos 5.000 el númberu d'habitantes d'Uviéu na dómina.
La hestoria de les reliquies uvieines sufriría un xiringón na nueche del 9 al 10 d'agostu de 1977, cuando un delincuente habitual, José Domínguez Saavedra, caltrió na Cámara Santa y marchó coles cruces de la Victoria y de los Ánxeles, y mesmo tamién cola Caxa de les Ágates. Anque toles xoyes se recuperaron, sufrieron pergraves daños qu'obligaron a la so restauración.
La milagrosa recuperación de les ayalgues movió al papa Xuan Pablo II, que visitó Uviéu en 1989, a conceder una estensión del Xubiléu de la Santa Cruz, que dende entós se concede tolos años, siempres ente'l 14 y el 21 de setiembre. Pocos años depués, con vistes al Xacobéu de 1993, Galicia empezó una potentísima promoción del so propiu añu santu: ye la nacencia del fenómenu turísticu y pelegrinatoriu del Xacobéu. Pero Uviéu, con una celebración relixosa equiparable y que se celebra cada añu, nun supo o nun pudo saca-y partíu al so propiu Xubiléu de la Santa Cruz, con un potencial mayor inclusive qu'el de la Selmana Santa, por culpa de que yera daqué específico de la ciudá. Quiciabes porque se perdiera la noción d'acontecimientu que sí tien, al nun se celebrar tolos años, el Xacobéu compostelanu.
